Wat zijn aptoniemen?
Een aptoniem is een naam die passend of opvallend is voor degene die deze heeft, vaak in verband met een beroep. Dit concept was al bekend bij de Romeinen, zoals blijkt uit de Latijnse uitdrukking 'Nomen est omen' (de naam is een voorteken). De Encyclopædia Britannica geeft aan dat de term bedacht is door de columnist Franklin P. Adams, die 'aptronym' vormde als een anagram van 'patronym' (vadersnaam), waarbij hij de nadruk legde op 'apt' (geschikt). Het Oxford English Dictionary vermeldt dat dit woord in 1921 voor het eerst opdook in een woordenboek van Funk & Wagnall, waar het werd omschreven als 'een achternaam die een beroep aanduidt, zoals Glass voor een glazenmaker'. De psycholoog Carl Jung stelde in zijn boek Synchroniciteit uit 1960 dat er soms een 'grotesk toeval' is tussen een naam en iemands eigenschappen. Sommige psychologen menen dat een naam onbewust invloed kan hebben op iemands loopbaankeuzes. Het verzamelen van aptoniemen is een geliefde hobby voor veel mensen die van taal houden. In zijn boek What's in a Name? uit 1966 besteedde Paul Dickson, naast andere bijzondere achternamen, een hoofdstuk aan aptoniemen met een selectie uit zijn verzameling. Ook krantencolumnisten verzamelen regelmatig aptoniemen voor hun lezers. In Nederland worden op Radio 538 bij de Coen en Sander Show bijzondere en grappige namen verzameld onder de naam Faamnaam. De meeste namen zijn grappige combinaties van voor- en achternamen, zoals Stanley Messi, maar soms zitten er ook aptoniemen tussen.
Voorbeelden van aptoniemen in het Nederlands:
Hennie de Haan, voorzitter van de Nederlandse Pluimveevereniging. Een dubbel aptoniem zelfs!
Benno Baksteen - deskundige op het gebied van luchtvaartongelukken.
Dr. Naald, arts.
Dr. Hart, arts op de afdeling cardiologie.
Dhr. Klinkers, eigenaar van Steenfabriek Klinkers.
Dick Bruin, kleurenexpert.
Dhr. en mevr. Wijnen, eigenaren van een slijertij.
Tengbeh Kamara - fotograaf.
Dr. Liffert Vogt, gespecialiseerd in nieren en de waterhuishouding van het menselijk lichaam.
Sjef de Cock, chef-kok
Jan Rients Slippens, adviseur gladheidsbestijding RWS.
Ellen Duim, handlezer.
Ingmar Schneider, messenslijper.
Erica Lust, erotisch filmregisseur.
Aad Rog, eigenaar vishandel.
René van Dijk, hoogwatercoördinator Deventer.
Van der Steen, eigenaar stratenmakersbedrijf in Utrecht.
Teun van de Keuken, journalist en programmamaker bij o.a. het consumentenprogramma over voeding Keuringsdienst van Waarde
Gert Oostindie, historicus, gespecialiseerd in de Nederlandse koloniale geschiedenis
Diana Woei, Nederlands weervrouw.
Mieke Zilverberg, archeologe en expert in munten uit de oudheid.
Peter van der Vorst, televisiepresentator-, vooral bekend van zijn programma's over vorstenhuizen.
Nina Sterckx, Belgisch gewichtheffer.
Johan Taeldeman, Belgisch taalkundige.
Sabine Uitslag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten.
Ad Ploeg, staatssecretaris van Landbouw
Rivkah op het Veld, voetbalverslaggever
Harry Voss, activist en faunabeschermer, zet zich o.a. in tegen de plezierjacht op de Veluwe.
Jan Adriaanszoon Leeghwater, Nederlandse waterbouwkundige uit de Gouden Eeuw, bekend om het droogmalen van Polders.
Bauke Koekkoek - Deskundige in de psychiatrie.
Transportbedrijf Sjouwerman.
Dr. van Baaren, gynaecolog.
A. van Wee, verloskundige.
Dr. Verwijs, huisarts.
Dr. Plasmans, uroloog
Dr. Hoorweg, KNO-arts.
Dr. Bloed, huisarts.
Dhr. Kist, begrafenisondernemer.
Anti-aptoniemen
Sommige mensen hebben een naam die het tegenovergestelde lijkt te zijn van wat er binnen hun beroep van hen verwacht wordt. Hoe gerust ben jij er op als je voorbereid wordt op een grote operatie en de dienstdoende chirurg heet dr. Slager? Het is maar een naam, toch? Geen reden om ongerust te zijn zegt je gezonde verstand, maar onbewust voelt het toch raar! Hier een lijst van anti-aptoniemen.
Otto de Kat is boswachter in Zeeland. Dagelijks zit hij tussen duizenden vogels. (uit een artikel van Natuurmonumenten)
Dr. Slager, huisarts.
|
